BEL AĞRILARI
BEL AĞRISI
Bel ağrısı hemen hemen herkesin hayatında en az bir kere karşılaştığı bir ağrıdır. Vucudun yükünü taşıyan bu bölge, hareketli birçok kemikten oluştuğu için yaralanmaya açıktır. Ağrı; kasların zorlanmaya bağlı fazla kasılmasından, sinir basısından veya o bölgede bir iltihabi durumdan kaynaklanabilir.
Omurga yukardan aşağı kadar ardı ardına sıralanmış omurlardan oluşur ve beyin ile vucudun arasındaki iletimi sağlayan omuriliği içindeki kanalda bulundurur. Sırt bölgesinde 12 bel bölgesinde 5 adet omur bulunur. Bu omurganın; omuriliğe zarar vermeyecek kadar sıkı, harekete izin verecek kadar gevşek olması gerekmektedir. Bu bağlamda bel ağrısı sebeplerini aşağıdaki gibi genelleyebiliriz.
" Şişmanlık ve ağır kaldırma: Omurgaya yandan bakıldığında "S" harfine benzediği görülür. Bu şeklin korunmasında omurga çevresi kaslar ve omurlar arası bağlar rol almaktadır. Bu bağ ve kasların gücünü aşan bir yüke maruz kalırsanız omugada dengesiz hareket (instabilite) başlar, bundan da omuilik ve omurilikten vucuda dağılan sinir kökleri zarar görür.
" Duruş bozuklukları: Vucudumuz dik durmamız için yaratılmıştır. Bu dik duruşu bozan hareketlerin uzun süre yapılması ( eğilerek temizlik, yanlış emzirme, kambur durma ya da oturma, kaykılarak oturma, bilgisayar karşısında çalışma vb )
" Hareketsizlik: Egzersizden uzak durmak, bütün kaslarda olduğu gibi, bel kaslarında da zayıflamaya neden olur, yaralanmayı kolaylaştırır. (( unutmayın kaslarınızın kuvvetli olması sizi her tür fıtıktan kurtarır. Karın kaslarınızın gücü karın fıtığını, bel kaslarınızın gücü bel fıtığından korur. Bu iki bölgeyi sıkı tutmanız çok önemli ))
" Zorlanma: Belin yapabileceği hareketlerden fazlası yapılırsa (spor sırasında yapılan ters bir hareket, ani aşırı bükülme vb) Özellikle spora yeterli ısınmadan başlanması vucudun hazırlanmadan zorlanması nedeniyle yaralanmayı kolaylaştırır.
" Hastalıklar: Beli tutan mikroplu ya da mikropsuz iltihaplar ağrıya sebep olabilir.
Bel ağrısıyla karşılaşıldığında muayene ile fıtık düşünülmediyse , bel kaslarını kuvvetlendirici egzersizler, sıcak uygulama, fizik tedavi, ağrı kesici ve kas gevşeticiler denenebilir. Üç hafta uygun tedavi alınmasına rağmen ağrıda azalma olmuyorsa MR ile bel fıtığı veya sinir sıkışması araştırılmalıdır. Doktora ilk başvurulduğunda muayene ile fıtıktan veya sinir sıkışmasından şüphelenilirse ilk anda da MR, EMG gibi tetkiklere ihtiyaç duyulabilir.
Ağrı sadece belde olabileceği gibi bacaklara sinirlerin etkilenmesi durumunda bacaklarda ağrıya, uyuşmaya ve kas güçsüzlüğüne sebep olabilir. Tanı hastadan alınan bilgilerle ve muayene ile akla gelir kesin tanı MR ile konur.
Cerrahiye oldukça dikkatli karar verilmelidir. Daha da önemlisi bu rahatsızlığa yakalanmazsanız bütün bu tedavilerle uğraşmak zorunda kalmazsınız. Hayat tarzımızı düzenleyerek bu riski azaltabiliriz:
A) Uygun kilonuzu koruyun. ( ÇOK YERSEN BİR GÜN YERSİN, AZ YERSEN HER GÜN YERSİN … )
B) Ne iş yapıyorsak yapalım ,özellikle ev işleri, 1 saatte bir belinizi destekleyen bir koltuğa oturup 15 dk mola verin.
C) Yaşınıza uygun spor yapın. Ev işi yapmak, fatura, taksit vb yatırmak spor sayılmaz. Özellikle bel ve karın kaslarınızı sıkı tutun.
D) Çoğu yerde olan öneriler dizisini de sizinle paylaşıyorum. Koyu olarak yazılan maddeler benim en beğendiklerim.
1-Herhangi bir ağırlık taşımanız gerekirse, yükü vücudunuza simetrik olarak paylaştırdıktan sonra taşıyın. Yani her iki elinize eşit yük alın. Cisimleri bir yerden başka bir yere taşırken, belinizin dik pozisyonda olmasına dikkat edin.
2- Ağır bir yükü kaldırmayı denemeyin. Kaldırmak zorundaysanız başkalarından yardım isteyin.
3- Hafif bile olsa bir yerden cismi alırken dizlerinizi kırın ve çömelerek alın, belden eğilmeyin. Yükü belinizle değil, bacaklarınızla kaldırın.
4- Bir eşyayı taşırken gövdenize yakın tutun. Taşınacak eşya vücudunuza ne kadar yakın olursa, omurganıza binen yük o kadar azalacaktır.
5- İki kişiyseniz ve bir eşyayı iki ucundan tutarak taşımanız gerekiyorsa, birbirinize haber vermeksizin eşyanın ucunu sakın bırakmayın.
6- Ağır bir yükü belinizden daha yükseğe kaldırmayın. Hele bu yükü başınızdan yukarı kaldırmayı denemeniz tam bir felaket olabilir.
7- Ayaktayken belinizi sağa veya sola doğru rotasyon yaptırıp eğilerek yerden bir şey almayın.
8- Yük elinizdeyken dönmeniz gerekiyorsa, belinizle değil ayaklarınızın yerini değiştirerek dönün.
9- Ağır bir cismi bir yerden bir yere çekerek ve ya iterek tek başınıza götürmeyin.
10- Sandalye ve ya koltukta otururken dik pozisyonda olmaya gayret edin ve bunu alışkanlık haline getirin. Bu esnada diz eklemlerinizin kalça eklemlerinden daha yüksekte bulunmasında, ayak tabanlarının yere temas ederken düz konumda olmasında ve yere rahatça basmasında yarar var.
11- Yumuşak, alçak ve derin koltuklarda oturmayın. Stabil olmayan bozuk koltukların ve yumuşak iskemlelerin belinizi tehdit ettiğini unutmayın.
12- Sandalyede otururken ayaklarınızın altına bir basamak çekerseniz daha rahat ederseniz.
13- Abdest alırken, dişlerinizi fırçalarken ya da elinizi, yüzünüzü yıkarken lavaboya doğru eğilmeyin.
14- Her gün en az 15 dakika yürüyün. Yürüme mesafesini giderek arttırın.
15- Bir defa bel rahatsızlığı geçirmiş ve iyileşmişseniz, uzman doktorunuzun önerdiği egzersizleri aksatmadan yapın, çünkü düzenli egzersiz yapanlarda ağrının tekrarlaması daha seyrek görülür.
16- Sağlıklı olsanız bile her gün kaslarınızı güçlendirici egzersizler yapın.
17- Egzersizleri altında sunta ve ya tahta bulunan halı ya da battaniye gibi sert bir zemin üzerinde yapın.
18- Spor veya egzersiz yaparken ani ve zorlayıcı hareketlerden kaçının. Spora başlamadan önce mutlaka ısınma hareketleri yapın.
19- Egzersiz sonrasında şiddetli ve 15 dakikadan fazla süren bir rahatsızlık ortaya çıkarsa mutlaka bir uzman doktora danışın.
20- Günlük yaşamınızda ani hareketlerden sakının.
21- Her gün beyaz peynir ya da bir kase yoğur yemeyi veya bir bardak az yağlı süt içmeyi alışkanlık haline getirin. Güneş ışınlarından yararlanın.
22- Vücut ağırlığınızı sürekli kontrol altında tutun. Alınan her fazla kilonun vücudunuz ve beliniz için ilave bir yük olduğunu unutmayın.
23- Uzman bir hekime danışmadan bel korsesi kullanmayın. Çelik balenli korselerin uzun vadede bel ve karın adalelerini zayıf bırakacağını unutmayın.
24- Kesin teşhis konulup bel ağrınızın nedeni anlaşılmadan, belinizi asla çektirmeyin. Bunun bazen felce kadar giden sonuçlara yol açtığını unutmayın.
25- Üzüntü ve stresin bel sağlığınızı da olumsuz yönde etkilediğini bilerek, ruh sağlığınıza özen gösterin. Ailevi, sosyal veya iş hayatınızla ilgili problemlerinizi çözmek için gerekirse ilgili doktor ve şahıslardan yardım isteyerek köklü bir çözüme gidin.
26- Yüksek topuklu veya topuksuz ayakkabı giymeyin. Ayakkabılarınızın topuklarının yüksekliği normal, ökçeleri yumuşak olsun.
27- Sandalye ya da koltukta otururken, bir cismi hafif dahi olsa öne doğru eğilerek yerden almayın.
28- Daha önce bel rahatsızlığı geçirdiyseniz, güreş, boks, judo, futbol, basketbol gibi mücadele gerektiren ve halter, jimnastik, golf, tenis gibi zorlayıcı sporlardan uzak durun. Bunların yerine yürüme yada yüzme gibi sporları tercih edin.
29- Raflardan kitap veya herhangi bir eşyayı alırken önce ayağınızın altına yükseltici bir şey koyun ve eşyanın hizasına yükseldikten sonra onu alın.
30- Otomobil kullanırken koltuğunuz sert olsun, arkaya dayandığınızda koltuk belinizi desteklesin. Uzun yola çıkarken belinizi ince bir yastıkla destekleyin.
31- Otomobile bindiğinizde, koltuğunuzu pedallara yakın olacak şekilde ayarlayın. Dizlerinizin, kalçanızın biraz yukarıda durmasını sağlayın. Aksi halde beliniz rahat etmez.
32- Uzun süre araç kullanmayın, kullanmak durumunda kalırsanız sık sık mola vermeyi ve bu esnada biraz yürümeyi tercih edin.
33- Yatağınız sert olsun. Yattığınız zaman vücudunuz yatağa gömülmesin. Vücudu değişik şekillere sokan, stabil olmayan, yumuşak veya çöküntülü yataklar sağlıklı değildir. Altında sunta ile tahta olan yatakları ve üzerine yatıldığında omurganın fizyolojik kıvrımlarına uyum gösterebilen kaliteli ortopedik yatakları tercih edin.
34- Bilgisayar karşısında saatlerce hareketsiz veya uygun olmayan pozisyonlarda kalmak beli rahatsız eder. Bilgisayarda çalışırken başınız dik, beliniz ve kalçanızın arka kısmı destekli, köprücük kemikleriniz yere paralel durumda olmalı. Gözleriniz, ekranın üst hizasına yakın konumda ve ekranı tam karşıdan görebilecek pozisyonda bulunmalı. Kollarınız rahat, ön kol ve bilekleriniz aynı çizgi üzerinde yere paralel olmalı. Ayaklarınızı da bir destek üzerine koymanız daha iyi olur.
35- Daha önce bel rahatsızlığı izleri altında sunta ve ya tahta bulunan halı ya da battaniye gibi geçirdiyseniz, zıplama hareketi yapmayın ve yüksek bir yerden asla atlamayın.
36- Yürürken veya ayakta dururken vücudunuzun dik bir pozisyonda olmasına özen gösterin. Ağırlığınızı her iki bacağınıza eşit olarak paylaştırın. Ayakta dururken omuz ve kalçanızın aynı hizada olmasına dikkat edin. Doğru duruşta çene içeri çekilmiş, baş dik, sırt ve bel düzdür. Bu duruşta kulaktan yere indirilen dik çizgi, omuz ve kalçanın ortasından, ayak bileğinin önünden geçer. Ayakta dururken sırt kambur, bel çukur, karın öne sarkık, göğüs yassılaşmış ve çene öne çıkmış olursa bu duruş yanlıştır. Böyle bir pozisyon bele rahatsızlık verir ve iç organlar basınç altında kalır.
37- Tarlada, inşaatta, işyerinde, evde çalışırken veya kar kürerken beliniz aniden ağrımaya başladıysa, geri kalan işi bitirmek üzere gayret sarf etmeyip hemen istirahata çekilin. Sert bir zeminde sırt üstü uzanıp, dizlerimizi hafifçe bükerek bacaklarınızı yukarıya doğru toplamış vaziyette 15-30 dakikalık istirahat oldukça rahatlatıcı olur. Eğer bu süre sonunda durumunuzda iyiye gidiş yoksa, mutlaka doktorunuza başvurun. Hastalığınız esnasında istirahat süresinin uzun mu yoksa kısa mı olacağını önceden kestirebilmek çok zordur. Manyetik rezonans görüntüleme metodu uzman doktora bu konuda fikir verir.
38- Bel rahatsızlığı geçirdiyseniz, uçak yolculuğu sırasında ayağınızı rahatça uzatabileceğiniz bir yeri tercih edin. Uzun süreli yolculuklarda koltuğunuzu hafifçe arkaya yatırın ve belinizi ince bir yastıkla destekleyin. Yolculuk esnasında sürekli oturmayın, ara sıra ayağa kalkarak biraz yürüyün. Yolculuk bitiminde valizlerinizi tekerlekli arabaya koyarak taşıyın.
39- İş yerinde devamlı oturarak çalışıyorsanız, bu durumun beliniz için sakıncalı olduğunu bilin ve mutlaka ara sıra kısa da olsa yürüyüşler yapın. Çünkü oturur pozisyondayken belinize binen yük, ayakta olduğunuzdan belirgin şekilde daha fazladır. Yapılan araştırmalarda, günlük mesaisinin büyük bir kısmını oturarak geçirenlerde bel fıtığına daha sık rastlanmaktadır.